Cilt 6 Sayı 2 (2021): Turkish Journal of Marketing
Makaleler

Etik tüketimin hedonik tüketim ve kompulsif satın alma davranışı üzerindeki etkisinin PLS-SEM ile incelenmesi

PDF
  • İbrahim YEMEZ
İbrahim YEMEZ
Dr. Arş. Gör., Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, İİBF, İşletme Böl., Sivas, Türkiye

Yayınlanmış 24.08.2021

Anahtar Kelimeler

  • Etik Tüketim, Hedonik Tüketim, Kompulsif Satın Alma Davranışı, PLS-SEM

Telif Hakkı (c) 2021 İbrahim YEMEZ

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Nasıl Atıf Yapılır

Etik tüketimin hedonik tüketim ve kompulsif satın alma davranışı üzerindeki etkisinin PLS-SEM ile incelenmesi. (2021). Turkish Journal of Marketing, 6(2), 104-124. https://doi.org/10.30685/tujom.v6i2.110

Öz

Bu çalışmada etik tüketimin hedonik tüketim ve kompulsif satın alma davranışı üzerindeki etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla 25-28 Aralık 2020 tarihlerinde online örnekleme yöntemiyle, 18 yaşından büyük toplam 564 kişiden veri toplanmıştır. Verilerin ilk olarak normal dağıldığı ortaya konulmuştur. İkinci aşamada PLS-SEM ile Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılmış ve ölçek geçerliliği ve güvenilirliği kanıtlanmıştır. Daha sonra ise Yol Analizi ile model test edilmiştir. Analiz sonucunda Etik Tüketimin Hedonik Tüketimi pozitif ve yaklaşık %13 oranında etkilediği; Hedonik Tüketimin Kompulsif Satın Alma Davranışını pozitif ve yaklaşık %69 oranında etkilediği ancak Etik Tüketimin Kompulsif Satın Alma Davranışı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı da görülmüştür. Ayrıca model uyum skorlarına göre modelin iyi uyum gösterdiği görülmüştür. Son aşamada ise faktörlerin katılımcıların cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim, gelir, meslek ve yaşadıkları coğrafi bölgeye göre karşılaştırılmasında Bağımsız Örneklemler T Testi ve Tek Yönlü F testi kullanılmıştır. Faktörlerin bazı değişkenlere göre anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür.

PDF

Referanslar

  1. Alba, J. W. & Williams, F. E. (2013). Pleasure principles: A review of research on hedonic consumption. Journal of Consumer Psychology 23(1); 2–18. http://dx.doi.org/10.1016/j.jcps. 2012.07.003
  2. Alsaad, K. A. (2021). Ethical judgment, subjective norms, and ethical consumption: The moderating role of moral certainty. Journal of Retailing and Consumer Services 59;1-8. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2020.102380
  3. Antonetti, P., Maklan, S., (2014). Feelings that make a difference: how guilt and pride convince consumers of the effectiveness of sustainable consumption choices. J. Bus. Ethics 124, 117–134. https://doi.org/10.1007/s10551-013-1841-9.
  4. Aygün, H. (2018). Tüketici davranışlarının satın alma niyeti üzerindeki etkisinde etiğin aracı rolü. International Social Sciences Studies Journal, 4(23): 4666-4684
  5. Babin, B.J., Darden, W.R., Griffin, M., 1994. Work and/or fun: measuring hedonic and utilitarian shopping value. Journal Consumer Research. 20 (4), 644–656.
  6. Başaran, Ü., & Büyükyılmaz, O., (2015). The effects of utilitarian and hedonic values on young consumers satisfaction and behavioral ıntentions. Eurasian Journal of Business and Economics, 8(16), 1-18.
  7. Bettman, J.R., Luce, M.F., Payne, J.W., (1998). Constructive consumer choice processes. J. Consum. Res. 25 (3), 187–217.
  8. Black, D. W. (2007). “Compulsive Buying Disorder: A Review Of The Evidence”, CNS Spectrums, 12, 124-132.
  9. Carrigan, M., Szmigin, I., Wright, J., (2004). Shopping for a better world? An anterpretive study of the potential for ethical consumption within the older market Journal Consumer Marketing. 21 (6), 401e417. https://doi.org/10.1108/07363760410558672.
  10. Carrington, M.J., Neville, B., (2016). The ideology of the ethical consumption gap. Market. Theor. 16 (1), 21–38. https://doi.org/10.1177/1470593115595674
  11. Carrington, M.J., Neville, B.A., Whitwell, G.J., (2010). Why ethical consumers don’t walk their Talk : towards a framework for understanding the gap between the ethical purchase intentions and actual buying behaviour of ethically minded. J. Bus. Ethics 97, 139–158. https://doi.org/10.1007/s10551-010-0501-6.
  12. Chin, W. W., & Newsted, P. R. (1999). Structural Equation modeling analysis with small samples using partial least squares. In: Hoyle R (Ed.), Dtatistical strategies for small sample research (pp.307-341). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
  13. Chow, W. S., & Chen, Y. (2012). Corporate sustainable development: Testing a new scale based on the mainland Chinese context. Journal of Business Ethics, 105(4), 51–533.
  14. Dedeoglu, B.B., Bilgihan, A., Ye, B.H., Buonincontri, P., Okumus, F., (2018). The impact of servicescape on hedonic value and behavioral intentions: the importance of previous experience. Int. J. Hosp. Manag. 72, 10–20.
  15. Dittmar, H. (2005). Compulsive buying–a growing concern? an examination of gender, age, and endorsement of materialistic values as predictors, British Journal of Psychology, 96(4), 467-491.
  16. El-Adly, M. and Eid, R.(2015). Measuring the perceived value of malls in a non-western context: the case of the UAE. Int. J. Retail Distrib. Manag. 43(9), 849–869.
  17. El-Adly, M.I., Eid, R., (2016). An empirical study of the relationship between shopping environment, customer perceived value, satisfaction, and loyalty in the UAE malls context. J. Retail. Consum. Serv. 31, 217–227.
  18. Eroğlu, F. (2015). Kompulsif satın alma eğiliminde kişisel faktörlerin, postmodern tüketim şekillerinin ve bir pazarlama çabası olarak reklamın rolü. (Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
  19. Faber, R.J. and O’Guinn, T.C. (1992). A clinical screener for compulsive buying, Journal of Consumer Research. 19, 459-469.
  20. Fornell, C. ve Larcker, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18, 39-50.
  21. Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis. Pearson Education Limited.
  22. Hanzaee, K. H., & Khonsari, Y. (2011). A review of the role of hedonic and utilitarian values on customer’s satisfaction and behavioral intentions. Interdisciplinary Journal of Research in Business, 1(5), 34-45
  23. Henseler, J., Christian M.R. ve Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing disci-rimant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43, 115-135.
  24. Hepola, J., Leppäniemi, M. & Karjaluoto, H. (2020). Is it all about consumer engagement? Explaining continuance intention for utilitarian and hedonic service consumption. Journal of Retailing and Consumer Services 57; 1-9. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2020.102232
  25. Hirschman, E. C., & Holbrook, M. B. (1982). Hedonic consumption: Emerging concepts, methods and propositions. Journal of Marketing, 46(3), 92-101. http://dx.doi.org/10.2307/1251707
  26. Joseph F. Hair, Jr., G. Tomas M. Hult, Christian Ringle, Marko Sarstedt (2016). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). Edition 2.
  27. Kaderli, Y., Aksu Armağan, E, Küçükkambak, S. (2017). Y kuşağının kompulsif satın alma davranışına etki eden faktörler üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(2) , 188-210 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/iss ue/36314/410283
  28. Karaboğa, K., Eroğlu Pektaş, G.Ö. (2020). Kompülsif satın alma davranış düzey ve biçimlerinin belirlenmesi üzerine kuşaklar arası deneyimsel bir araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(1), 155-172
  29. Karahan, M.O., Söylemez, C. (2019). Tüketicilerin kompulsif satın alma davranışını etkileyen faktörler: bir uygulama, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (3), 1961-1975.
  30. Korur M. G, Kimzan H. S (2016). Kompulsif satın alma eğilimi ve alışveriş sonrası pişmanlık ilişkisinde kontrolsüz kredi kartı kullanımının rolü: avm müşterileri üzerine bir araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 43 - 71.
  31. Kushwah, S., Dhir, A., Sagar, M., 2019. Ethical consumption intentions and choice behavior towards organic food. Moderation role of buying and environmental concerns. J. Clean. Prod. 236 https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.06.350, 117519.
  32. Maccarrone‐Eaglen A. and Schofield, P. (2017). Compulsive buying behavior: Re‐evaluating its dimensions and screening. J Consumer Behav.16 :463–473. https://doi.org/10.1002/ cb.1652
  33. McElroy, S, Phillips, K, Keck, P., (1994). Obsessive compulsive spectrum disorder. Journal of Clinical Psychiatry, 55, 33-53.
  34. Nakip, M. (2013). Pazarlama Araştırma Teknikleri: SPSS Uygulamalı. Seçkin Yayıncılık.
  35. Phau, I. ve Woo, C. (2008). Understanding compulsive buying tendencies among young australians, Marketing Intelligence and Planning, 26, 441-458.
  36. Shaw, D.S., Clarke, I., (1998). Culture, consumption and choice: towards a conceptual relationship. J. Consum. Stud. Home Econ. 22 (3), 163–168. https://doi.org/10.1111/j.1470-6431.1998.tb00727.x.
  37. Sudbury, R. L., & Kohlbacher, F. (2015). Ethically minded consumer behaviour: scale review, development and validation. Journal of Business Research, 69, 2697-2710.
  38. Sudbury, R. L., & Kohlbacher, F. (2015). Ethically minded consumer behaviour: scale review, development and validation. Journal of Business Research, 69, 2697-2710.
  39. Szmigin, I., Maddock, S., Carrigan, M., (2006). Conceptualising community consumption. Br. Food J. 105 (8), 542e550. https://doi.org/10.1108/00070700310497291.
  40. Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Nobel Yayıncılık.
  41. Valence, G., D’Astous, A. & Fortier, L. (1988). Compulsive Buying: Concept and Measurement, Journal Of Consumer Policy, 11, 419-433.
  42. Voss, K.E., Spangenberg, E.R., Grohmann, B., (2003). Measuring the hedonic and utilitarian dimensions of consumer attitude. Journal Marketing Research. 40 (3), 310–320.
  43. Yaşar, M. (2017). Hedonik ve faydacı tüketim bağlamında tüketici davranışlarının incelenmesi: Gençlerin hedonik tüketim eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
  44. Yaşlıoğlu, M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi,ss.74-85. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/issue/32177/357061

Benzer Makaleler

Bu makale için ayrıca gelişmiş bir benzerlik araması başlat yapabilirsiniz.