Hastane tercihinde kişisel, kurumsal, çevresel faktörler ve marka imajının etkisi: İstanbul ilinde bir araştırma
Yayınlanmış 25.04.2021
Anahtar Kelimeler
- Hastane Tercihi,
- Sağlıklı Yaşam Davranışı,
- Kurumsal ve Çevresel Faktörler,
- Hastane Marka İmajı
Telif Hakkı (c) 2021 Şakir Erdem- Ahmet Tuzcuoğlu
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Bireylerin en önemli ihtiyaçlarından biri sağlıktır. Sağlıklı olmak için, bireysel çabalar yeterli olmadığı durumda, sağlık kuruluşlarından profesyonel hizmet almak gerekmektedir. Doğru sağlık kuruluşunu tercih etmek için her birey belirli bir karar alma sürecinden geçmektedir. Bu çalışmada amaç, bireylerin sağlık kuruluşu tercihine etki eden kişisel, kurumsal, çevresel faktörler ile kurumların marka imajının sağlık kuruluşu tercihine etkisini incelemektir. Bu amaçla, ortaya konan keşifsel model çerçevesinde ilk olarak uzmanlarla görüşme yapılmış, takiben yapılan pilot çalışma sonrasında anket uygulamasına geçilmiştir. Kolayda örneklemenin kullanıldığı İstanbul’da yapılan araştırmada, yüz yüze anket yöntemiyle toplamda 657 ankete ulaşılmış, bunlardan 628 adedinin kullanılabilir nitelikte olduğu tespit edilip, analize dahil edilmiştir. Katılımcıların en fazla tercih ettiği özel hastane sorulmuş olup, en fazla tercih edilen AC ve MP hastaneleri özelinde analizler yapılmıştır. Yapılan analizlerin sonucunda; “Hastane Marka İmajı”nın “Hastane Tercihi”ni olumlu yönde etkilediği; “Sağlıklı Yaşam Davranışı” ile “Kurumsal ve Çevresel Etmenler”in “Hastane Tercihi” üzerinde net bir etkisinin olmadığı, ancak alt boyutlarda farklı gruplarda farklı anlamlı etkilerin olduğu tespit edilmiştir.
Referanslar
- Abelin, T., Brzezinski, Z. J., Carstairs, V. D., & World Health Organization. (1987). Measurement in health promotion and protection. World Health Organization. Regional Office for Europe.
- Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational behavior and human decision processes, 50(2), 179-211.
- Ayhan, B., & Canöz, K. (2006). Hastaların Hastane Tercihinde Etkili Olan Halkla İlişkiler Faaliyetleri. II. Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu, Kocaeli Üniversitesi, 27-28.
- Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., & Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
- Boscarino, J., & Stelber, S. R. (1982). Hospital shopping and consumer choice. Journal of Health Care Marketing, 2(2), 15-23.
- Conner, M., & Norman, P. (2005). Predicting health behaviour. McGraw-Hill Education (UK).
- Coyle, J. R., & Thorson, E. (2001). The effects of progressive levels of interactivity and vividness in web marketing sites. Journal of advertising, 30(3), 65-77.
- Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). The general causality orientations scale: Self-determination in personality. Journal of research in personality, 19(2), 109-134.
- Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological inquiry, 11(4), 227-268.
- Durmuş, B., Yurtkoru, E.S., & Çinko, M. (2013). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. Bata Basım A.Ş. (İstanbul-Türkiye).5. Baskı.
- Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ / WHO) (2018) Erişim Adresi: https://www.who.int/
- Esin, M.N., (1997). “Endüstriyel Alanda Çalışan İşçilerin Sağlık Davranışlarının Saptanması ve Geliştirilmesi”. İstanbul Üniversitesi, Sağlık B. Enstitüsü, Hemşirelik/Halk Sağlığı Hemşireliği, Yayınlanmış Doktora Tezi.
- Fertman C.I. ve Allensworth, D.D. (2010). Health Promotion Programs: From Theory To Proctice. Jossey-Bass, San Francisco.
- Fishbein, M., & Ajzen, I. (1975). Belief, Attitude, Intention, and Behavior: An Introduction to Theory and Research. Addison Wesley Publishing Company.
- Glanz, K., Rimer, B. K., & Viswanath, K. (Eds.). (2008). Health behavior and health education: theory, research, and practice. John Wiley & Sons.
- Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara, Turkey: Asil Yayın Dağıtım.
- Kavuncubaşı, S. (2000): Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi, Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Kayaoğlu, A. ve Gülmez, Y. S. (2020). Sağlık Hizmetleri Tüketicisi Olarak Hastaların Özel Hastane Tercihini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Diyarbakır Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(4), 1267-1286.
- Kim, K. H., Kim, K. S., Kim, D. Y., Kim, J. H., & Kang, S. H. (2008). Brand equity in hospital marketing. Journal of business research, 1(61), 75-82.
- Kotler P.: Marketing Management. 14. Edition, Printice Hall, New York, 2012.
- Kurtuluş, K. (2010). Araştırma yöntemleri. Türkmen Kitabevi.
- Lane, P. M., & Lindquist, J. D. (1988). Hospital Choice: A Summary Of The Key Empirical And Hypothe. Marketing Health Services, 8(4), 5-20.
- Lee, W. I., Shih, B. Y., & Chung, Y. S. (2008). The exploration of consumers’ behavior in choosing hospital by the application of neural network. Expert systems with applications, 34(2), 806-816.
- Madden, T. J., Ellen, P. S., & Ajzen, I. (1992). A comparison of the theory of planned behavior and the theory of reasoned action. Personality and social psychology Bulletin, 18(1), 3-9.
- Öztürk, M. (2000): Çağdaş Hastane Yöneticiliği Sorunlar ve Yaklaşımlar, İstanbul: MTM Yayın No:6.
- Parkerson Jr, G. R., Connis, R. T., Broadhead, W. E., Patrick, D. L., Taylor, T. R., & Tse, C. K. J. (1993). Disease-specific versus generic measurement of health-related quality of life in insulin-dependent diabetic patients. Medical care, 629-639.
- Pender, N. J. (2011). Health promotion model manual. University of Michigan. Deep Blue. https://deepblue.lib.umich.edu/handle/2027.42/85350
- Pender,N., Murdaugh C., ve Parsons M.A..(2015): Health promotion in Nursing Practice. Pearson, Seventh Ed., New Jersey.
- Prang, K. H., Canaway, R., Bismark, M., Dunt, D., Miller, J. A., & Kelaher, M. (2018). Public performance reporting and hospital choice: a cross-sectional study of patients undergoing cancer surgery in the Australian private healthcare sector. BMJ open, 8(4), e020644.
- Prochaska, J. O., & DiClemente, C. C. (1982). Transtheoretical therapy: toward a more integrative model of change. Psychotherapy: theory, research & practice, 19(3), 276.
- Rogers, R. W. (1975). A protection motivation theory of fear appeals and attitude change1. The journal of psychology, 91(1), 93-114.
- Rosenstock,I.M.(1974).Historical origins of the health belief model.Health education monographs, 2(4), 328-335.
- Ross, C. K., Steward, C. A., & Sinacore, J. M. (1993). The importance of patient preferences in the measurement of health care satisfaction. Medical care, 1138-1149.
- Rotter, R.B. (1966) Generalized expectancies for internal and external control of reinforcement, Psychological Monographs: General and Applied, 80 (whole no. 609), 1–28.
- Schwarzer, R., Sniehotta, F. F., Lippke, S., Luszczynska, A., Scholz, U., Schüz, B., Wegner, M., & Ziegelmann, J. P. (2003). On the assessment and analysis of variables in the health action process approach: Conducting an investigation.Berlin: Freie Universeitat Berlin.
- Schwarzer, R. (2008). Modeling health behavior change: How to predict and modify the adoption and maintenance of health behaviors. Applied psychology, 57(1), 1-29.
- Speak, K. D. (1996). The challenge of health care branding. Marketing Health Services, 16(4), 40-42.
- Şantaş, F., Kurşun, A., & Ahmet, K. A. R. (2016). Hastane tercihine etki eden faktörler: Sağlık hizmetleri pazarlaması perspektifinden alan araştırması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(1), 17-33.
- Tüfekçi, N., & Asığbulmuş, H. (2016). The factors that effective in the choice of hospital and patient satisfaction: the sample of Isparta. Journal of Current Researches on Health Sector, 6(2), 71-92.
- Walker SN, Sechrist KR & Pender NJ (1987) The Health Promoting Lifestyle Profile development and psychometric characteristics. Nursing Research, 36(2): 76-80.
- Walker, S. N., & Hill-Polrecky, D. (1996). Psychometric evaluation of the Health-Promoting Lifestyle Profile II. Proceedings of the 1996 Scientific Session of the American Nurses Association's Council of Nurse Researchers, June 13-14, Washington, DC.
- Wallston, B. S., Wallston, K. A., Kaplan, G. D., & Maides, S. A. (1976). Development and validation of the health locus of control (HLC) scale. Journal of consulting and clinical psychology, 44(4), 580.
- Wallston, K. A., Smith, R. A., King, J. E., Forsberg, P. R., Wallston, B. S., & Nagy, V. T. (1983). Expectancies about Control Over Health. Relationship to Desire for Control of Health Care. Personality and Social Psychology Bulletin, 9(3), 377-385.
- Wallston, K.E. (1992) Hocus-pocus, the focus isn’t strictly locus: Rotter’s social learning theory modified for health, Cognitive Therapy and Research, 16, 183– 99.
- Weinstein, N. D. (1980). Unrealistic optimism about future life events. Journal of personality and social psychology, 39(5), 806-820.
- Wu, C. C. (2011). The impact of hospital brand image on service quality, patient satisfaction and loyalty. African Journal of Business Management, 5(12), 4873-4882.